Trồng rau hữu cơ đang là mô hình sản xuất nông nghiệp giàu tiềm năng tại Lào nếu có sự đầu tư đúng mực để hạn chế tối đa các khó khăn và thách thức về khí hậu và phương pháp canh tác.
Hiện tại, việc trồng các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại Lào được ghi nhận là mang lại hiệu quả kinh tế ổn định cho người sản xuất, tốt cho sức khỏe của người tiêu dùng và bảo vệ môi trường, với chi phí đầu tư không cao, phù hợp cho người nông dân để có thêm thu nhập so với canh tác nông nghiệp truyền thống, từ đó cải thiện đời sống của gia đình. Đây cũng đang là mô hình canh tác nông nghiệp hấp dẫn tại Lào do nhu cầu của thị trường tăng cao, nhà nước có nhiều chính sách khuyến khích đầu tư và quỹ đất cũng như điều kiện thổ nhưỡng tại Lào lý tưởng cho ngành trồng trọt.
Tuy nhiên, không vì thế mà lĩnh vực rau hữu cơ tại Lào có thể dễ dàng phát triển, kể từ tháng 5 cho tới tháng 9, các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ thường sẽ tăng giá do những khó khăn gặp phải trong việc canh tác. Khí hậu nóng và biến đổi thất thường gây ra nhiều khó khăn cho người trồng trong việc duy trì sản lượng để cung cấp cho thị trường.
Trả lời phỏng vấn, bà Peng Liensavanh ở bản Tha Xang, quận Pakngeum, chủ một trang trại nông nghiệp hữu cơ cho biết, đây đang là giai đoạn nắng nóng cuối mùa khô và chuẩn bị bước vào mùa mưa, làm cho việc trồng rau củ gặp phải nhiều khó khăn trở ngại trong việc gieo hạt, ươm giống, cấy giống và bón phân.
“Thời tiết bất thường, hay xảy ra mưa lớn cuốn phân bón và hạt giống mới gieo tổng, trong khi thời tiết nắng nóng lại khiến cho hạt giống bị chết và phát sinh nhiều sâu bệnh”, bà Peng chia sẻ về khó khăn của việc trồng rau hữu cơ . Bởi vậy, đây chính là nguyên nhân làm cho giá của rau củ trong thời gian này tăng cao hơn so với bình thường.
Đồng thời, bà Peng Liensavanh cũng cho biết thêm, trước đó bà từng trồng nấm nhưng đã chuyển sang trồng các loại rau củ hữu cơ thay phiên nhau như các loại rau thơm, rau cải, rau dền và nhiều loại rau khác. Một tuần bán 2 lần, có thể mang lại thu nhập từ 1-2 triệu kip, tuy nhiên do sự lây lan của dịch covid-19 đã tác động trực tiếp tới những người dân làm vườn, bởi số lượng khách hàng bị giảm xuống.
Nhận thấy sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đang được thị trường ngày càng ưa chuộng, gia đình chị Man ở bản Tha Xang, quận Pakngeum đã quyết định chuyển hẳn từ làm ruộng sang canh tác hữu cơ, trả lời phỏng vấn báo chí, chị cho biết gia đình bắt đầu canh tác rau sạch hữu cơ được khoảng 2 năm, chủ yếu tập trung vào các loại rau thơm, hành tỏi, rau cải… và hiện đạt thu nhập hơn 1 triệu Kip mỗi tuần.
Mới đây, báo Vientiane Mai cũng đưa tin việc hai đơn vị doanh nghiệp là công ty PaksongPhatthana và Keothavykhoun hợp tác đầu tư mô hình sản xuất rau hữu cơ tại bản Nonvai, quận Xaysettha, thủ đô Vientiane.
Theo đại diện của doanh nghiệp, đơn vị này đã đầu tư lớn vào hệ thống gieo trồng sản phẩm hữu cơ theo tiêu chuẩn để duy trì các vụ canh tác quanh năm, kể cả mùa khô hay mùa mưa.
“Doanh nghiệp hiện đang canh tác 20ha rau hữu cơ thương phẩm tại Paksong, cao nguyên Bolaven ở Champasak với hơn 20 giống cây nhập khẩu và tiếp tục đầu tư hơn 2ha tại Vientiane, tập trung vào các loại xà lách, bạc hà, rau muống, cà, hướng dương… và cung cấp ra thị trường tại khu vực trung tâm thương mại Lao ITECC”, đại diện doanh nghiệp cho biết.
Mặc dù bị tác động bởi dịch Covid-19 khiến nguồn hàng thiếu ổn định, chi phí vận tải tăng cao do quy định hạn chế di chuyển của nhà nước, doanh nghiệp này cho biết vẫn sẽ cố gắng duy trì mức giá ổn định để hỗ trợ người tiêu dùng và chỉ tăng nhẹ một số mặt hàng nhất định.
Tuy nhiên, canh tác hữu cơ cũng có nhiều thách thức, đặc biệt là trong mùa mưa kể từ tháng 5 cho tới tháng 9, việc chuẩn bị đất và cây giống cũng sẽ gặp nhiều khó khăn, gây ra tình trạng giảm năng suất, từ đó giảm sản lượng, đẩy giá cả cao hơn so với mặt hàng rau củ thông thường khác.
Sản phẩm hữu cơ được người nông dân tại Vientiane bắt đầu bày bán tại khu vực lân cận quảng trường Thatluang từ năm 2006 và chuyển dần sang công viên Chao Phanguem hay chợ Huayhong tại quận Chanthabouly mới tần suất 2 lần/tuần. Hiện người tiêu dùng có thể mua sản phẩm rau hữu cơ tại trung tâm thương mại Lao-Itecc vào thứ 4 và thứ 7 hàng tuần.
Theo Bộ Nông Lâm, toàn thành phố Vientiane có 17 cụm sản xuất hữu cơ với 313 hộ gia đình, canh tác trên diện tích 175ha tại các quận ngoại thành bao gồm Xaythany, Xaysettha, Sikhottabong, Naxaithong và Pakngeum, đem lại sản lượng khoảng 1.000 tấn/năm.
Theo chiến lược quốc gia về nông nghiệp, Lào hướng đến việc có 2% trong tổng diện tích nông nghiệp là canh tác cây trồng hữu cơ vào năm 2025 ở tất cả các tỉnh. Tuy nhiên, mục tiêu này được xem là khó khăn và Lào cũng nỗ lực hoạch định tầm nhìn đến năm 2030 cho lĩnh vực này nhằm đón đầu xu hướng tiêu dùng sản phẩm sạch của cả thị trường trong và ngoài nước.
Trong thời gian tới, Chính phủ Lào sẽ nỗ lực giảm bớt các mô hình canh tác nông nghiệp dựa trên phương pháp sản xuất truyền thống lạc hậu, không đủ khả năng tạo ra sản phẩm thương mại. Khuyến khích việc áp dụng các phương pháp sản xuất theo hệ thống sẽ làm cải thiện chất lượng sản phẩm cũng như tiết kiệm chi phí. Việc tạo cụm sản xuất và liên kết với đơn vị chế biến sẽ tạo chuỗi giá trị và cải thiện khả năng xuất khẩu.
Tổng hợp