Các nhà nghiên cứu khuyến nghị chính phủ Lào cần sớm nghiên cứu và ban hành khuôn khổ pháp lý cụ thể nhằm cải thiện việc chia sẻ thông tin và tăng cường cơ chế điều phối để hạn chế dòng tài chính bất hợp pháp (IFF).
Mặc dù Lào chưa có số liệu cụ thể phản ánh chính xác về rủi ro IFF trong nước, các nhà nghiên cứu tin rằng nước này đã mất hàng triệu USD từ việc định giá sai hàng hóa thương mại, trốn thuế ở lĩnh vực sử dụng tài nguyên thiên nhiên, trong nhiều thập kỷ đã qua.
Viện nghiên cứu kinh tế quốc gia Lào (NIER) tuần trước vừa công bố nghiên cứu về các rủi ro tài chính bất hợp pháp tại Lào, cho thấy về cơ bản, Lào vẫn có khung pháp lý để giải quyết vấn đề này.
Tuy nhiên, NIER nhận định chính phủ cần có hành động cụ thể hơn để giải quyết tình trạng đánh giá sai hàng hóa thương mại, cũng như phạm vi rộng hơn của IFF.
Đơn cử, Bộ Luật Hải quan có điều khoản cấm việc lập khống hóa đơn nhưng lại chưa có hướng dẫn thực hiện và không quy định phương pháp để xác định sai phạm này.
Luật Thuế cũng cho phép cơ quan Thuế từ chối bất kỳ khoản thanh toán nào bị coi là cao hơn thực tế, tuy nhiên lại không có quy định về cách chứng minh sai phạm trong việc kê khống mức giá.
Thông qua các phát hiện, NIER khuyến nghị chính phủ cải thiện khuôn khổ pháp lý để kiểm soát các rủi ro IFF. Đơn cử, cơ quan thuế có thể áp dụng cơ sở hướng dẫn chuyển giá của OECD để cải thiện bộ quy tắc của mình, theo hướng đơn giản hóa và phù hợp với tình hình thực tế.
Quyền Chủ tịch NIER, TS Sathabandith Insisiengmay cho biết tài chính bất hợp pháp là hiện tượng mới ở Lào, đòi hỏi việc nghiên cứu sâu hơn để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề.
Một trong những thách thức của Lào là chính quyền địa phương chịu trách nhiệm quản lý tài nguyên tự nhiên đang bị hạn chế về chuyên môn và nhận thức về IFF, cũng như khả năng kiểm tra, giám sát xuất khẩu.
Mặc dù Lào sở hữu nguồn tài nguyên phong phú nhưng thu nhập từ lĩnh vực này vẫn ở mức thấp do tình trạng trốn thuế của doanh nghiệp.
Theo báo cáo của Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC), tham nhũng và các dòng tài chính bất hợp pháp là một trong các cản trở đối với sự phát triển của Lào, tổ chức này cho biết quốc gia không giáp biển này nằm trong nhóm 20 nước chậm phát triển nhưng có dòng tài chính bất hợp pháp cao nhất, ước tính lên đến 14.42% tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP), tương đương tổng thu ngân sách nội địa của Lào trong năm 2018.
Dòng tài chính bất hợp pháp xuất hiện từ 3 lĩnh vực, bao gồm thương mại (kê khống hóa đơn, trốn tránh quy định về ngoại tệ), tội phạm (ma túy, vũ khí và buôn lậu) và tham nhũng.
Trong vài năm qua, Lào đang quan tâm đến việc truy dấu các dòng tài chính bất hợp pháp, vốn được xem là yếu tố làm giảm động lực nội địa và ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách quốc gia, vốn là nguồn tài chính quan trọng phục vụ cho các chương trình phát triển cơ sở hạ tầng, giảm nghèo đối với nước đang phát triển như Lào.
Tổng hợp
