Chính phủ Lào tiết kiệm được 1.213 tỷ Kip từ các dự án đầu tư công được định giá quá cao nhưng đem lại hiệu quả thấp.
Thông tin trên được Thủ tướng Thongloun Sisoulith báo cáo tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội Lào khóa 8 diễn ra tuần qua, ông cho biết đó là kết quả làm việc của Ủy ban đặc trách về công tác thanh tra các dự án đầu tư công lãng phí ngân sách trên phạm vi cả nước.
Theo Thủ tướng Lào, có 4.601 dự án công nằm trong diện thanh tra, với tổng giá trị đầu tư ngân sách 103.187 tỷ Kip.
Đến nay, Ủy ban đặc trách đã thanh tra được 672 dự án, với tổng giá trị đầu tư 43.539 tỷ Kip, giúp Nhà nước tiết kiệm được 1.213 tỷ Kip và truy thu thêm 89.35 tỷ Kip thuế.
Về vấn đề này, theo Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Lào Kikeo Chanthaboury, khoản tiền thu hồi được do các hoạt động của dự án được cắt giảm khiến chi phí thực hiện giảm theo.
Cũng theo Thủ tướng Thongloun, có nhiều dự án sau khi thanh tra, được phát hiện có mức đầu tư được định giá cao hơn 20% so với đơn giá do Chính phủ quy định, tương đương khoản ngân sách 2.583 tỷ Kip.
Khoản định giá vượt mức nói trên được báo cáo là do công tác giải ngân ngân sách chậm, nhà thầu phải chịu thêm mức lãi suất ngân hàng khi các khoản vay không được thanh toán đúng vào thời điểm đáo hạn. Chính phủ Lào cho biết sẽ đàm phán để thu hồi lại khoản vượt mức này, trong giới hạn phù hợp, khi đã bỏ qua các chi phí phát sinh thực tế, Thứ trưởng Kikeo cho biết trong một phỏng vấn báo chí.
Cũng theo nội dung các báo cáo thanh tra trước đây, nhiều dự án đầu tư công của Lào, bao gồm các dự án cơ sở hạ tầng đã bị định giá cao một cách bất thường và Chính phủ phải tiến hành đàm phán, ký lại hợp đồng với chi phí thấp hơn. Thủ tướng Lào cho biết các dự án như vậy đã được phát hiện từ năm 2007 và hầu hết không được Quốc hội và Chính phủ phê duyệt.
Các dự án bị định giá cao được triển khai theo hình thức nhà đầu tư bỏ vốn xây dựng và sẽ được một cơ quan nhà nước có liên quan thanh toán sau.
Tuy nhiên, các dự án này đã không được trải qua quá trình đấu thầu, nhà đầu tư cũng tự thực hiện khảo sát, lập luận chứng kinh tế-kỹ thuật, thuê đơn vị tư vấn và thi công khiến chi phí bị đẩy cao một cách vô lý.
Trước thềm hội nghị tổng kết công tác thường niên Ngành Công chính – Vận tải 2018 diễn ra vào tháng 3 năm ngoái, Bộ trưởng Bunchanh Sinthavong cho biết, Chính phủ Lào đã có thể tiết kiệm được hơn 3.500 tỷ Kíp ( gần 419 triệu USD) sau khi kiểm tra phát hiện 18 dự án trong năm 2017 và 12 dự án trong 10 tháng đầu năm 2018 bị định giá thi công cao hơn bình thường.
Bộ trưởng Bunchanh cho biết một số dự án thi công đường bộ để hoàn thành mỗi km đường nhựa hai lớp có bề rộng 7m tiêu tốn đến 1.8 triệu USD, vượt xa đơn giá tiêu chuẩn chỉ từ 600.000-750.000 USD.
Hiện nay, chi phí thi công tiêu chuẩn đối với các dự án đầu tư công tại Lào cao hơn so với đơn giá thi công các dự án được tài trợ bởi nước ngoài như WB, ADB, NEDA. Các dự án được đầu tư từ nước ngoài chỉ tốn khoảng 500.000 USD cho mỗi km đường bộ có quy cách thi công tương tự dự án được đầu tư bởi Chính phủ Lào.
Nói về trách nhiệm của các lãnh đạo phê duyệt việc cấp phép cho các dự án bị định giá cao, Bộ trưởng Bunchanh cho biết hầu hết các dự án đều được ký duyệt trong năm 2007 nhưng không được thông qua bởi Chính phủ hay Quốc hội, ông còn thừa nhận chưa có bất kỳ hình thức kỷ luật nào được đưa ra.
Hầu hết các dự án trên được thực hiện dưới hình thức các nhà thầu đầu tư trước và Chính phủ giải ngân sau. Các công đoạn từ khảo sát, giám sát thiết kế đều được các nhà thầu chủ động quyết định. Chi tiết dự án đã không được các Bộ ngành liên quan thông qua. Phần lớn các dự án cũng được ký duyệt trong khi quá trình khảo sát và thiết kế chưa được hoàn thành.
Tổng hợp
