Nhà máy và đập thủy điện Nam Ngum 1 là một trong các công trình biểu tượng lịch sử của Lào, được hình thành từ sự hợp tác giữa Lào và Nhật Bản.
Lịch sử hơn 60 năm hình thành đập Nam Ngum bắt đầu từ năm 1957 khi Hoàng thân và sau đó là Chủ tịch đầu tiên của Lào Souphanouvong gặp kỹ sư nổi tiếng người Nhật Bản, ông Kubota Yutaka tại Vientiane và cùng thảo luận về khả năng sản xuất thủy điện trên sông Nam Ngum ở phía bắc thủ đô (nay thuộc tỉnh Vientiane).
Năm 1959, một hợp đồng nghiên cứu phát triển đã được ký kết giữa Vương quốc Lào cũ và Công ty TNHH Nippon Koei. Theo tổ chức JICA tại Lào, thành công của dự án này là kết quả nỗ lực của các kỹ sư hàng đầu của Nhật Bản và Lào.
Quá trình phát triển dự án nhà máy thủy điện Nậm Ngum 1 đã vượt qua những thử thách khắc nghiệt, từ giai đoạn xây dựng đến vận hành, bao gồm chiến tranh và chất lượng chăm sóc y tế hạn chế. Trong giai đoạn xây dựng đầu tiên, bắt đầu từ năm 1968, căn bệnh sốt rét chết người đã cướp đi sinh mạng của nhiều người.
Nhiều năm sau, đại dịch Covid-19 đã làm gián đoạn việc lắp đặt tổ máy phát điện thủy điện thứ 6 do Chính phủ Nhật Bản tài trợ, bắt đầu vào năm 2017. Dự án này đã được hoàn thành thành công vào tháng 3/2022 nhờ nỗ lực của Hazama Ando Corporation và Voith Fuji Hydro K.K. với tư cách là nhà thầu và liên danh Công ty TNHH Nippon Koei, Công ty TNHH Phát triển Điện lực và Công ty TNHH Lao Consulting Group với tư cách là tư vấn kỹ thuật.
Đập Nam Ngum không chỉ mang lại lợi ích cho nhà máy thủy điện mà còn cho sự phát triển nông nghiệp của khu vực Tha Ngon, huyện Xaythany, phía Bắc thành phố Vientiane. Dựa trên thỏa thuận được ký kết giữa hai chính phủ về xây dựng trang trại nông nghiệp thí điểm vào năm 1970, Nhật Bản đã viện trợ Lào để phát triển khu vực nông nghiệp nói trên, bao gồm có “Dự án phát triển nông nghiệp thuỷ lợi ở Tha Ngon” đã hoàn thành vào tháng 3/2022, đưa khu vực này trở thành một trong các vùng nông nghiệp chính ở Vientiane.
Đập Nam Ngum cũng đã xuất hiện trong văn hóa đại chúng. Phim truyện “Say Nam Lai (The River Flows)” theo cốt truyện dựa trên hoạt động khảo sát sơ bộ về con đập. Phim được sản xuất để kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao giữa Lào và Nhật Bản và được phát hành vào năm 2017.
Tổng kết về tầm quan trọng và sự đánh giá cao của Lào và Nhật Bản đối với dự án mang tính biểu tượng trong bài phát biểu tại Lễ bàn giao Dự án Mở rộng Nhà máy Thủy điện Nam Ngum 1 vào tháng 8/2022, Trưởng đại diện Văn phòng JICA tại Lào, ông Toshio Nagase, cho biết “ Đập Nam Ngum chắc chắn trước hết là một trong những dự án lịch sử và mang tính biểu tượng tiếp tục đại diện cho mối quan hệ hữu nghị lâu đời giữa Lào và Nhật Bản.”
Thuỷ điện Nam Ngum, nay được gọi là thuỷ điện Nam Ngum 1 do các dự án khác được phát triển mới trên dòng Nam Ngum, cách thủ đô Vientiane khoảng 90km về phía Bắc, có tổng công suất lắp đặt 1.140 MW với 5 tổ máy ban đầu và 1 tổ máy bổ sung, đây là một trong các đập thuỷ điện lớn ở Lào, đóng vai trò trong việc duy trì khả năng cấp điện tiêu dùng cho khu vực tỉnh, thủ đô Vientiane
Tổng hợp
