1/- Gia đình anh có mấy người?
ຄອບຄົວອ້າຍມີຈັກຄົນ?
Khọp khua ại mi chắc khôn?
– Gia đình tôi có 12 người: ông bà ngoại, bố mẹ, chú bác và 6 anh chị em tôi.
ຄອບຄົວເຮົາມີສິບສອງຄົນ: ພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າ, ພໍ່ແມ່, ອາວລຸງ ແລະ ອ້າຍນ້ອງເຮົາຫົກຄົນ.
Khọp khua hau mi síp soỏng khôn: p’hò thậu, mè thậu, p’hò mè, ao, lung lẹ ại noọng hau hốc khôn.
2/- Bố mẹ anh già chưa?
ພໍ່ແມ່ອ້າຍເຖົ້າແກ່ແລ້ວບໍ່?
P’hò mè ại thậu kè lẹo bò?
– Bố mẹ tôi đã già cả rồi.
ພໍ່ແມ່ເຮົາເຖົ້າແກ່ແລ້ວ.
Phò mè hau thậu kè lẹo.
3/- Chú còn trẻ không?
ອາວຍັງໜຸ່ມບໍ່?
Ao nhăng nùm bò?
– Chú tôi còn trẻ nhưng đông con quá.
ອາວຂ້ອຍຍັງໜຸ່ມແຕ່ເພິ່ນມີລູກຫຼາຍຄົນໂພດ
Ao khọi nhăng nùm tè phờn mi lục lải khôn p’hột.
4/- Con cả ông ấy làm gì?
ລູກກົກຂອງເພິ່ນເຣັດຫຍັງ?
Lục cốc khoỏng p’hờn hết nhẳng?
– Là cán bộ thống kê của xã.
ແມ່ນພະນັກງານສະຖິຕິຂອງຕາແສງ
Mèn p’há nắc ngan sá thí ti khoỏng ta sẻng.
5/- Những người khác thế nào?
ຜູ້ອື່ນຄືແນວໃດ?
P’hụ ừn khư neo đay?
– Đều là cán bộ, nhân viên nhà nước.
ທຸກຄົນຕ່າງກໍ່ເປັນພະນັກງານ ລັດຖະກອນ
Thúc khôn tàng cò pên p’há nắc ngan, lắt thá con.
6/- Chị gái anh đi lấy chồng xa không?
ເອື້ອຍຂອງອ້າຍໄປເອົາຜົວໄກບໍ່?
Ượi khoỏng ại pay au p’hủa cay bò?
– Chồng chị ấy là người cùng làng.
ຜົວຂອງລາວແມ່ນຄົນບ້ານດຽວ
P’hủa khoỏng lao mèn khôn bạn điêu.
7/- Con cái chị ấy đã trưởng thành cả chưa?
ລູກເຕົ້າຂອງລາວເຕີບໃຫຍ່ແລ້ວບໍ່?
Lục tậu khoỏng lao tợp nhày lẹo bò?
– Trưởng thành cả rồi, con thứ (con kế) đã có con.
ເຕີບໃຫຍ່ແລ້ວ, ລູກຖັດຂອງລາວກໍ່ໄດ້ລູກແລ້ວ
Tợp nhày lẹo, lục thắt khoỏng lao cò đạy lục lẹo.
8/- Bác anh trước có tham gia cách mạng phải không?
ລຸງຂອງເຈົ້າຄືວ່າແຕ່ກ່ອນໄດ້ຮ່ວມການປະຕີວັດແມ່ນບໍ່?
Lung khoỏng chạu, khư và tè còn đạy huồm can pa ti vắt mèn bò?
– Bác có tham gia kháng chiến chống Pháp.
ເພິ່ນໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການຕໍ່ຕ້ານຝະລັ່ງເສດ
P’hờn đạy khạu huồm can tò tạn Phá lăng sệt.
9/- Anh đã lấy vợ chưa?
ອ້າຍໄດ້ເອົາເມຍແລ້ວບໍ່?
Ại đạy au mia lẹo bò?
– Tôi đã lấy vợ được 2 năm.
ເຮົາເອົາເມຍໄດ້ສອງປີແລ້ວ
Hau au mia đạy soỏng pi lẹo.
10/- Gia đình anh đã vào hợp tác xã chưa?
ຄອບຄົວອ້າຍໄດ້ເຂົ້າສະຫະກອນແລ້ວບໍ່?
Khọp khùa ại đạy khậu sạ hạ con lẹo bò?
– Ngoài ông chú là trí thức cũ, hai người anh là cán bộ thoát ly, còn thì đều là xã viên hợp tác xã.
ນອກຈາກອາວເຮົາແມ່ນປັນຍາຊົນເກົ່າ ອ້າຍສອງຄົນແມ່ນພະນັກງານຂອງລັດ ສ່ວນຜູ້ອື່ນລ້ວນແຕ່ເປັນສະມາຊິກສະຫະກອນ
Noọc chạc ao hau mèn păn nha xôn cầu, ại sỏng khôn mèn p’há nắc ngan khỏng lắt, suồn p’hụ ừn luộn tè pên sá ma xíc sạ hạ con.
11/- Quan hệ giữa mọi người với nhau như thế nào?
ຄວາມພົວພັນລະຫວ່າງທຸກຄົນຄືແນວໃດ?
Khoam p’hua p’hăn lá vàng thúc khôn khư neo đay?
– Anh em đùm bọc giúp đỡ nhau luôn (thường xuyên).
ອ້າຍນ້ອງເຄີຍອູ້ມຊູຊ່ວຍເຫຼືອກັນຢູ່ສະເໝີ
Ại noọng khơi ụm xu xuồi lửa căn dù sá mở.
12/- Quan hệ trong gia đình như thế nào là tốt đẹp phải không?
ຄວາມພົວພັນໃນຄອບຄົວແນວນັ້ນແມ່ນຈົບງາມແມ່ນບໍ່?
Khoam p’hua p’hăn nay khọp khua neo nặn mèn chốp ngam mèn bò?
– Đúng như vậy! Đoàn kết là sức mạnh (mãnh liệt).
ແມ່ນແນວນັ້ນແທ້ ສະມັກຄີແມ່ນກຳລັງອັນແຮງກ້າ
Mèn neo nặn thẹ! Sa mắc khi mèn căm lăng ăn heng cạ.
Từ vựng
Tôi | ເຮົາ, ຂ້ອຍ | Hau, khọi | Ông ấy, bà ấy | ເພິ່ນ* | P’hần |
Nó | ມັນ, ລາວ | Măn, lao | Ông, anh, chị | ເຈົ້າ** | Chạu |
Anh, em | ອ້າຍ, ນ້ອງ | Ại, noọng | Chú, bác | ອາວ, ລຸງ | Ao, lung |
Chồng, vợ | ຜົວ, ເມຍ | P’hủa, mia | Láng giềng | ໃກ້ຄຽງ | Cạy khiêng |
Con, cháu, chắt | ລູກ, ຫລານ, ເຫລັນ | Lục, lản, lến | Chị, cô | ເອື້ອຍ, ອາ | Ượi, a |
Ông nội, bà nội | ພໍ່ປູ່, ແມ່ຍ່າ | P’hò pù, mè nhà | Ông ngoại, bà ngoại | ພໍ່ເຖົ້າ, ແມ່ເຖົ້າ | P’hò thậu, mè thậu |
Trai, gái | ຊາຍ(ບ່າວ), ຍິງ(ສາວ) | Xai (bào), nhing (sảo) | Thanh niên | ຊາວໜຸ່ມ | Xao nùm |
Phụ nữ | ແມ່ຍິງ | Mè nhing | Bà con | ພີ່ນ້ອງ | P’hì noọng |
Dòng họ | ເຊື້ອສາຍ | Xựa sải | Một, hai | ໜຶ່ງ, ສອງ | Nừng, soỏng |
Ba, bốn | ສາມ, ສີ່ | Sảm, sì | Năm, sáu | ຫ້າ, ຫົກ | Hạ, hốc |
Bảy, tám | ເຈັດ, ແປດ | Chết, pẹt | Chín, mười | ເກົ້າ, ສິບ | Cậu, síp |
Trăm, ngàn | ຮ້ອຍ, ພັນ | Họi, p’hăn | Vạn, ức | ມື່ນ, ແສນ | Mừn, sẻn |
Triệu, tỷ | ລ້ານ, ຕື້ | Lạn, tự |
* Đại từ ngôi thứ ba số ít (chỉ người có chức vị cao hoặc tỏ ý kính trọng).
** Đại từ chỉ ngôi thứ 2
Trích từ tài liệu “Tự học tiếng Lào cấp tốc”
Nghiên cứu và biên soạn :
Sỉviêngkhẹc Connivông
Chỉnh lý : Ngô Gia Linh
Facebook: Cùng học Tiếng Lào