Trich hồi ký: Thiếu tướng Lê Huy Mai, nguyên TB Trinh sát Sư đoàn 324)
Thực hiện yêu cầu của chính phủ nước bạn Lào, đầu tháng tư năm 1977, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 quyết định cử một số đơn vị của Sư đoàn 324 sang hoạt động ở chiến trường bên đó. Vào giữa tháng tư năm ấy, Trung đoàn 335, Tiểu đoàn xe tăng, Tiểu đoàn Pháo 122 được Bộ Tư lệnh Sư đoàn giao nhiệm vụ đi trước sang Lào giúp bạn. Mọi công tác chuẩn bị được các đơn vị tiến hành rất khẩn trương. Ngày 24 tháng tư, cánh quân đi đầu giúp bạn Lào thuộc Sư Đoàn 324 đã từ huyện Kỳ Sơn và Con Cuông tỉnh Nghệ An hành quân bằng cơ giới theo đường 7. Bộ Tư lệnh Sư đoàn 324 lập “Sở Chỉ huy Tiền phương” do Phó Tư lệnh Nguyễn Minh Long chỉ huy gồm: Các đồng chí Lê Sĩ Thái, Phó trưởng ban Tổ chức; Cao Xuân Đại Trợ lý Tác chiến; một bộ phận hậu cần do đồng chí Dinh phụ trách cùng một phân đội trinh sát và một trung đội vệ binh hành quân trong đội hình Trung đoàn 335. Sau 6 ngày vượt chặng đường dài 700 ki-lô-mét, các đơn vị của ta vào vị trí tập kết ở sâu trong lãnh thổ nước bạn Lào.
Thiếu tướng LHM Mai Le Huy (giữa) Trưởng đoàn đại biểu QTN Việt Nam sang thăm chiến trường xưa & dự lễ kỷ niệm năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam-Lào, tỉnh Xieng Khuang, tháng 7/2017
Đồng bào địa phương trong vùng cánh đồng Chum, Xa La Phu Khum, Mường Ka Xỉ, cùng lãnh đạo của bạn đón tiếp bộ đội Việt Nam rất nồng nhiệt. Sở Chỉ huy Tiền phương Sư đoàn 324 cùng Trung đoàn 335 đến ngã ba Huội Mọ, ngược đường lên dốc rồi dừng lại đóng quân tại khu vực Bản Son, Mường Chà, gần Phu Bia – một căn cứ quan trọng của lực lượng phỉ Vàng Pao. Ngày 29-4-1977 đồng chí Xổm Xắc, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Lào đến thăm Trung đoàn 335 thể hiện sự quan tâm của bạn đối với Quân tình nguyện Việt Nam. Sau khi ổn định vị trí đóng quân, Trung đoàn 335 đã hỗ trợ bạn tiêu diệt một số nhóm phỉ Vàng Pao và các lực lượng phản động khác ở khu vực đường 13, đoạn Phôn Hồng, Huội Mọ. Bạn cho biết hiện nay, lực lượng phỉ Vàng Pao ở khu vực này do hai tên Xay Xua và Dong Dua Hờ cầm đầu. Chúng đang hoạt động rất mạnh ở khu vực Mường Chà, Phu Bia và đó là trung tâm chỉ huy chống phá cách mạng Lào. Lực lượng của chúng trà trộn trong các bản làng, thường xuyên bắt lính, uy hiếp chính quyền cách mạng. Mục tiêu của chúng là lật đổ chính quyền cơ sở ở khu vực này.
Bạn đã lập “Mặt trận 11A” do Thiếu tướng Bun Chăn làm Tư lệnh để tiêu diệt địch ở đây và yêu cầu Trung đoàn 335 tham gia chiến đấu. Phó Tư lệnh Sư đoàn Minh Long cùng Ban Chỉ huy Trung đoàn 335 đã họp xây dựng phương án phối hợp cùng lực lượng bạn truy quét bọn phỉ ở Mường Chà, Phôn Hồng, Văng Viêng. Từ tháng tư đến tháng 10 năm 1977, Trung đoàn 335 đã liên tục dùng các phân đội nhỏ, cỡ tiểu đội, trung đội đến đại đội truy lùng vào sâu trong các khu vực rừng núi hiểm trở. Các đơn vị đã tiếp cận các bản làng hẻo lánh, tiếp xúc và vận động nhân dân giúp đỡ, tìm phỉ để tiêu diệt. Thời gian ấy, có trận ta dùng một tiểu đoàn bộ binh, đánh vào căn cứ ở vùng sâu của lực lượng phỉ Vàng Pao diệt được một số tên, làm chúng hoảng sợ chạy toán loạn và phân tán vào trong những bản làng sâu trong núi.
Trong thế địch hỗn loạn, ta sử dụng lựu pháo 122 bắn mạnh vào căn cứ Phu Bia. Bọn phỉ phải rời khỏi căn cứ này, dạt ra phía ngoài để bảo toàn lực lượng. Nhưng chỉ trong một thời gian rất ngắn chúng lại quay về Phu Bia tiếp tục chống phá Cách mạng. Thực tế khó nhất của bộ đội ta là địch không ở tập trung, mục tiêu không rõ ràng. Chúng thường trà trộn trong dân nên nơi nào cũng có địch hoạt động. Mỗi lần gặp ta nổ súng, những nhóm phỉ nhỏ đều bỏ chạy “dạt như bèo” vào rừng. Vì vậy, ta chưa đánh tiêu diệt được từng đơn vị địch. Nhưng do ta truy quét mạnh và liên tục ở khu vực Mường Chà nên có một số tên đã ra đầu thú.
Chính vì vậy ta nắm được lực lượng chính và sào huyệt của lực lượng phỉ Vàng Pao đã co cụm về căn cứ Phu Bia. Mấy tháng qua đi, Trung đoàn 335 và các đơn vị đã cùng lực lượng của bạn truy quét bọn phỉ Vàng Pao ở vùng Phu Bia, Phôn Hồng, Văng Viêng liên tục dài ngày nhưng kết quả chưa cao. Lực lượng phỉ Coóng Xừ ở khu vực Xa La Phu Khun và Mường Ka Xỉ hoạt động rất mạnh. An ninh chính trị nhiều nơi trên đất nước Lào ngày càng diễn biến phức tạp. Bộ đội ta luôn phải cơ động ứng phó, hỗ trợ giúp bạn xử lí tình huống đột xuất và giải quyết những điểm nóng do phỉ Vàng Pao và bọn phản động gây ra. Tình hình nóng lên hàng ngày, tuy rằng chưa nổ ra chiến sự lớn và chưa hình thành một cuộc chiến tranh. Nhưng các thế lực phản động chống đối đã gây cho chính quyền non trẻ của nước bạn Lào gặp vô vàn khó khăn.
Cơ quan trinh sát sư đoàn hàng ngày vẫn liên lạc với Sở Chỉ huy Tiền phương sư đoàn, qua anh Minh Long và cơ quan Tham mưu để nắm chắc diễn biến địch và ta ở trên đất nước bạn. Từ cuối tháng 10 năm 1977, tình hình ở nước bạn Lào diễn biến ngày càng phức tạp hơn. Vì vậy Trung tướng Lê Quang Hòa – Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 4 đã trực tiếp giao nhiệm vụ cho Sư đoàn 324 đưa lực lượng còn lại sang Lào giúp bạn. Ngay lập tức mọi công tác chuẩn bị được các đơn vị trong sư đoàn thực hiện khẩn trương nghiêm túc trong suốt tháng mười một để sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ được giao. Vào buổi chiều một ngày cuối tháng 11 năm 1977, Chính ủy Sư đoàn Nguyễn Trọng Dần gọi tôi lên trung tâm chỉ huy.
Gặp tôi, ông bắt tay rồi nói:
– Theo quy hoạch thời gian tới, đồng chí có thể được đi học để nâng cao trình độ phục vụ quân đội lâu dài. Nhưng sư đoàn đã được lệnh hành quân sang Lào giúp bạn nên kế hoạch đó tạm hoãn lại. Bên nước bạn Lào tình hình rất khó khăn, bất ổn ngày càng lan rộng. Nhiệm vụ tiễu phỉ hiện nay rất quyết liệt. Sư đoàn biết đồng chí có kinh nghiệm đánh biệt kích, thám báo trong nhiều năm chiến tranh. Nhiệm vụ chiến đấu tiễu phỉ bên nước bạn có nhiều điểm tương đồng với trận chiến chống thám báo biệt kích. Cho nên Thường vụ Đảng ủy Sư đoàn quyết định giao cho đồng chí làm Phó Chỉ huy đoàn hành quân đi trước cùng Trung đoàn 1 sang Lào giúp bạn, đồng chí có ý kiến gì không?
– Thưa Chính ủy, tôi chấp hành quyết định của Thường vụ Đảng ủy – Không chần chừ, tôi trả lời rất nhanh.
– Vậy tốt rồi. Ta nhất trí với nhau thế nhé – Chính ủy kết luận. Sau khi nhận nhiệm vụ, tôi về chuẩn bị gấp để ba ngày nữa kịp lên đường sang nước bạn Lào làm nhiệm vụ. Tôi được giao phụ trách các đơn vị trực thuộc và bộ phận cơ quan sư đoàn đi cùng đội hình Trung đoàn 1; đồng thời tôi cũng được giao làm Phó chỉ huy đoàn hành quân giúp đồng chí Trung đoàn trưởng Trương Văn Núp lo phương án hành quân… (còn nữa)
P/S ảnh Thiếu tướng LHM Mai Le Huy (giữa) Trưởng đoàn đại biểu QTN Việt Nam sang thăm chiến trường xưa & dự lễ kỷ niệm năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam-Lào, XK.7/2017)