Ngày 16/5/2020, theo chương trình Quốc tang của Nhà nước Lào, Đại tướng Sisavat Keobounphanh sẽ được hỏa táng trước quảng trường Tháp Luổng, và sau đó hương cốt được chuyển về an táng tại nghĩa trang Quốc gia Lào. Vậy là từ nay ông đã đi xa. Với tư cách là một chiến sỹ Quân tình nguyện đã từng tham gia làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tôi xin kể lại câu chuyên nhỏ cách đây 5 năm trong buổi cùng đoàn Đại biểu Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào sang thăm Viên Chăn đã vinh dự được ông tiếp đón. Câu chuyện thay cho nén hương lòng, thành tâm kính chúc ông về cõi Vĩnh hằng với giấc ngủ ngàn thu !
…Nhân kỷ niệm 65 năm ngày truyền thống Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào (30/10 – 1959/2014), Bộ Quốc phòng Lào mời một Đoàn dại biểu cựu Quân tình nguyện sang thăm lại Chiến trường xưa. Do có vài lý do, phải đợi sang tháng cuối tháng 1/2015 Đoàn mới lên đường…
Đoàn cựu chiến binh Việt Nam thăm Đại tướng Sisavath Keobounphanh
Cảnh vật, không gian và tình đồng chí chung chiến hào năm xưa đã như tiếp thêm cho những người lính già luồng sinh khí mới ấm áp. Chúng tôi đã đi thăm nhiều nơi, giao lưu trao đổi nhiều nội dung với Bạn…
Trong chương trình bạn có bố trí Đoàn tới thăm Đại tướng Sisavath Keobounphanh vào một ngày trời đẹp trung tuần tháng 2/2015 (thời gian này đại tướng đã nghỉ hưu được hơn 5 năm). Trong đoàn có Cựu chiến binh hoạt động tại Lào từ thời chống Pháp, phần nhiều tham gia kháng chiến chống Mỹ, có bác là Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nhiều cựu chiến binh từng là Chuyên gia Quân sự giúp việc cho sở chỉ huy của ông, hoặc tham gia chiến đấu bên cạnh các đơn vị PhathetLao do ông chỉ huy. Với tôi, đây là lần đầu tiên được gặp Đại tướng.
Đoàn cựu chiến binh Việt Nam trò chuyện thân mật cùng Đại tướng Sisavath Keobounphanh
Đoàn tới thăm Đại tướng tại nhà riêng, nhìn tác phong ông thật giản dị, cử chỉ chân tình, lời nói cởi mở như người thân lâu ngày mới gặp. Ông nói thạo tiếng Việt, giọng ông vẫn hào sảng nhưng ấm. Ông nắm chặt tay từng người thăm hỏi, khi mọi người yên vị trong phòng khách ông bắt đầu nói chuyện. Ông kể nhiều kỷ niệm trong chiến đấu chung chiến hào với Quân tình nguyện Việt Nam trên khắp các chiến trường Lào, đoạn ông ngước mắt chỉ tay lên bức ảnh treo trên tường (ảnh ông chụp với Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau chiến thắng 1975, ông sang HN dự lễ mừng chiến thắng)
Ông bảo: Nhân dân, Quân đội Lào biết ơn Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp nhiều lắm. Trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm của hai dân tộc Lào – Việt, rồi cả khi đất nước Lào đã giành được độc lập, nhưng thù trong giặc ngoại vẫn tìm cách chống phá, tổ chức bạo loạn… Những lúc Cách mạng Lào gặp hiểm nguy, chúng tôi chỉ nhắc điện thoại gọi cho Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp… và chỉ vài tuần sau là hàng sư đoàn chủ lực của Việt Nam đã có mặt trên chiến trường Lào.
Hình ảnh kỷ niệm giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Sisavath Keobounphanh
Nhân dân các bộ tộc Lào biết ơn bộ đội Việt Nam, nhiều thanh niên Việt Nam đã bỏ lại tuổi xuân của mình trên đất nước Lào, nhiều người Việt đã gắn bó cả cuộc đời hoạt động của mình với Cách mạng Lào, chúng tôi biết vợ con các đồng chí ấy phải chịu nhiều hy sinh vất vả khi xa chồng… Nhiều chiến sỹ Quân tình nguyện Việt Nam đã ngã xuống trên chiến trường Lào. Hiện, vẫn còn hàng ngàn hài cốt liệt sỹ Quân tình nguyện và Chuyên gia quân sự chưa tìm thấy… Chính phủ Lào sẽ quyết tâm cùng với chính phủ Việt Nam phải tìm kiếm quy tập cho đến cùng để các đồng chí đó được trở về tổ quốc, về quê hương.
Nhìn bức ảnh ông chụp với Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ta như thấy tình cảm của ông không chỉ giành riêng cho Đại tướng Võ Nguyên Giáp mà trong đó hình như ông đang giành cho cả người đang đứng trước bức hình….
Đoàn cựu chiến binh Việt Nam thăm quảng trường Tháp Luổng tại Thủ đô Viêng Chăn
Trước khi ra về, ông bảo phải chụp vài kiểu ảnh kỷ niệm (trước đó chúng tôi cũng đã có ý định chụp). Chụp ảnh xong, ông còn giành tặng cho mỗi thành viên trong đoàn một hộp rượu nhỏ Kongsaden. Ông nói, biết anh em Việt Nam sang thăm ông đã bảo người nhà chuẩn bị quà từ mấy ngày nay… ông còn dặn: Rượu này, giờ chúng mình lớn tuổi rồi nên uống chút một để nhớ những ngày gian nan, đói khổ trên rừng Lào năm xưa!
Vậy là từ nay ông đã đi xa, chúng ta sẽ không còn được gặp ông nơi dương thế, nhưng hình ảnh ông sẽ sống mãi trong ký ức những người lính Tình nguyện Việt Nam !
Xin kính chúc ông về cõi với cõi Phật được siêu thoát !
Bái biệt Đại tướng Sisavath Keobounphanh !
(Hà Nội, 16/5/2020 – Trần Phong, CCB QTN e866)
